VẬT LÝ TRỊ LIỆU TRƯỢT ĐỐT SỐNG THẮT LƯNG

Trượt đốt sống thắt lưng là gì?

Trượt xương đốt sống thắt lưng là một trong những triệu chứng thường gặp trong chấn thương cột sống thắt lưng – là tình trạng xương đốt sống bị trượt về phía trước hay lệch ra khỏi vị trí giải phẫu so với các đốt sống còn lại. Điều này có thể xảy ra bất cứ nơi nào dọc theo cột sống, nhưng phổ biến nhất ở cột sống thắt lưng (vùng lưng dưới). Ở một số người, điều này có thể không gây ra bất kỳ triệu chứng nào cả. Những người khác có thể bị đau vùng lưng và tê bì toàn thể vùng chi dưới từ nhẹ đến nặng.

Phân loại tổng hợp

Nhiều loại trượt xương đốt sống có thể ảnh hưởng đến người lớn. Hai loại phổ biến nhất là trượt đốt sống do thoái hóa và khuyết eo đốt sống. Ngoài ra còn có các trường hợp ít gặp khác của trượt xương đốt sống, chẳng hạn như trượt do một tổn thương đốt sống nghiêm trọng hoặc có khối u ở xương đốt sống.

Trượt xương đốt sống do thoái hóa cột sống (Degenerative Spondylolisthesis)

TRƯỢT ĐỐT SỐNG THOÁI HÓA

Khi chúng ta già đi, sự hao mòn chung gây ra những thay đổi ở cột sống. Đĩa đệm bắt đầu khô và thoái hóa. Chúng mất chiều cao, trở nên ít đàn hồi và bắt đầu phình ra. Thoái hóa đĩa đệm này là khởi đầu cho cả viêm khớp và trượt đốt sống thoái hóa cột sống (DS).

Khi viêm khớp phát triển, nó làm suy yếu các khớp và dây chằng giữ các đốt sống của bệnh nhân ở vị trí thích hợp. Dây chằng dọc theo mặt sau của cột sống (ligamentum flavum) có thể bắt đầu bị thắt lại. Một trong các đốt sống ở hai bên của đĩa bị mòn, dẹt có thể nới lỏng và di chuyển về phía trước so với các đốt sống bên dưới nó.

TRƯỢT ĐỐT DO THOÁI HÓA SỐNG XQUANG
 

Sự trượt này có thể thu hẹp ống sống và gây áp lực lên tủy sống. Sự thu hẹp của ống sống này được gọi là hẹp ống sống và là một vấn đề phổ biến ở bệnh nhân trượt xương đốt sống.

Phụ nữ có nhiều khả năng gặp tình trạng trượt xương đốt sống hơn nam giới và nó phổ biến hơn ở những bệnh nhân trên 50 tuổi.

Trượt xương đốt sống  do khuyết eo đốt sống (Spondylolytic Spondylolistribution)

Một trong những xương ở cột sống thắt lưng có thể bị gãy và điều này có thể khiến một đốt sống trượt về phía trước. Sự phá vỡ cấu trúc này thường xảy ra ở khu vực cột sống thắt lưng mà chủ yếu là tại khớp gian đốt sống.

TRƯỢT ĐỐT SỐNG DO KHUYẾT EO ĐỐT SỐNG

Bởi vì gãy khuyết eo đốt sống khiến cho phần trước (thân đốt sống) và phần sau là bản cung sống (lamina) của xương cột sống bị ngắt kết nối, chỉ phần thân đốt sống trượt về phía trước. Điều này có nghĩa là hẹp ống sống ít xảy ra hơn so với các loại trượt đốt sống khác, chẳng hạn như trượt đốt sống do thoái hóa trong đó toàn bộ xương cột sống trượt về phía trước.

Triệu chứng trượt đốt sống

Khoảng 4% đến 6% dân số bị khuyết eo cột sống và trượt cột sống. Hầu hết những người này sống với tình trạng này trong nhiều năm mà không có bất kỳ đau đớn hoặc các triệu chứng khác.

Triệu chứng trượt đốt sống do thoái hóa cột sống (Degenerative Spondylolisthesis)

Bệnh nhân có trượt đốt sống do thoái hóa thường đến khám khi tình trạng trượt đã bắt đầu gây áp lực lên các dây thần kinh cột sống. Mặc dù bác sĩ có thể tìm thấy viêm khớp ở cột sống, các triệu chứng của trượt đốt sống do thoái hóa thường giống như triệu chứng hẹp cột sống. Ví dụ, bệnh nhân trượt đốt sống do thoái hóa thường bị đau chân và / hoặc đau lưng. Các triệu chứng phổ biến nhất ở chân bao gồm cảm giác yếu mơ hồ liên quan đến việc đứng hoặc đi bộ kéo dài.

Các triệu chứng ở chân có thể đi kèm với tê, ngứa ran và / hoặc đau thường bị ảnh hưởng bởi tư thế. Cúi về phía trước hoặc ngồi thường làm giảm các triệu chứng vì nó mở ra không gian trong ống sống. Đứng hoặc đi bộ thường làm tăng triệu chứng.

Các triệu chứng của trượt cột sống do khuyết eo đốt sống

Hầu hết các bệnh nhân bị khuyết eo cột sống không bị đau và thường ngạc nhiên khi thấy họ bị trượt khi nhìn thấy nó trên Xquang. Họ thường đến bác sĩ bị đau thắt lưng liên quan đến các hoạt động. Đau lưng đôi khi đi kèm với đau chân.

Khám bác sĩ

Các bác sĩ chẩn đoán cả trượt đốt sống do thoái hóa và trượt đốt sống do khuyết eo sử dụng cùng một công cụ kiểm tra.

Lịch sử y tế và khám sức khỏe

Sau khi thảo luận về các triệu chứng và lịch sử y tế của bạn, bác sĩ sẽ kiểm tra lưng của bạn. Điều này sẽ bao gồm khám thể chất và lâm sàng vùng lưng của bạn và sờ nắn vào các khu vực khác nhau để xem nó có đau không. Bác sĩ của bạn có thể yêu cầu bạn cúi về phía trước, phía sau và bên cạnh để tìm kiếm những hạn chế về tầm hoạt động hoặc đau đớn.

Xét nghiệm hình ảnh

Các xét nghiệm khác có thể giúp bác sĩ xác nhận chẩn đoán trượt đốt sống  bao gồm:

X-quang. Những xét nghiệm này hình dung xương và sẽ cho thấy một đốt sống thắt lưng đã trượt về phía trước. X-quang sẽ cho thấy những thay đổi lão hóa, như mất chiều cao đĩa hoặc kích thích xương.

Tia X được chụp trong khi bạn nghiêng về phía trước và phía sau được gọi là hình ảnh gập và duỗi. Chúng có thể cho thấy sự không ổn định hoặc quá nhiều chuyển động trong cột sống của bạn.

Chụp cộng hưởng từ (MRI). Nghiên cứu này có thể tạo ra hình ảnh tốt hơn về các mô mềm, chẳng hạn như cơ, đĩa đệm, dây thần kinh và tủy sống. Nó có thể hiển thị chi tiết hơn về sự trượt và liệu bất kỳ dây thần kinh nào bị chèn ép.

Chụp cắt lớp vi tính (CT). Những bản quét này chi tiết hơn tia X và có thể tạo ra hình ảnh cắt ngang của cột sống của bạn.

Điều trị trượt đốt sống

Điều trị không phẫu thuật

Mặc dù các phương pháp điều trị không phẫu thuật sẽ không sửa chữa sự trượt, nhưng nhiều bệnh nhân báo cáo rằng các phương pháp này giúp giảm triệu chứng.

Vật lý trị liệu và tập luyện. Các bài tập cụ thể chuyên biệt bởi bác sỹ vật lý trị liệu có thể tăng cường sức mạnh cơ lõi xung quanh vùng bị trượt và kéo dãn cơ lưng và cơ bụng nhằm góp phần cho vùng bị ảnh hưởng ổn định hơn và giảm các triệu chứng khó chịu.

Thuốc. Thuốc giảm đau và thuốc chống viêm không steroid có thể giảm đau.

Tiêm steroid. Cortisone là một chất chống viêm mạnh mẽ. Cortisone tiêm xung quanh dây thần kinh hoặc trong "không gian ngoài màng cứng" có thể làm giảm sưng, cũng như đau. Không nên nhận những thứ này, tuy nhiên, hơn ba lần mỗi năm. Những mũi tiêm này có nhiều khả năng làm giảm đau và tê, nhưng cơ vùng chân vẫn yếu, cần kết hợp tập luyện.

Điều trị phẫu thuật

Bệnh nhân phẫu thuật với trượt đốt sống do thoái hóa. Phẫu thuật điều trị thoái hóa cột sống thường được dành riêng cho bệnh nhân không cải thiện sau một thử nghiệm điều trị không phẫu thuật trong ít nhất 3 đến 6 tháng.

Khi đưa ra quyết định về phẫu thuật, bác sĩ cũng sẽ tính đến mức độ viêm khớp ở cột sống của bạn, cũng như liệu cột sống của bạn có vận động quá mức hay không.

Bệnh nhân trượt đốt sống do thoái hóa được chỉ định phẫu thuật thường không thể đi lại hoặc đứng, và có chất lượng cuộc sống kém do đau và yếu.

Bệnh nhân trượt đốt sống do khuyết eo đốt sống được cân nhắc chỉ định phẫu thuật khi bệnh nhân có các triệu chứng không đáp ứng với điều trị không phẫu thuật trong ít nhất 6 đến 12 tháng.

PHẪU THUẬT TRƯỢT ĐỐT SỐNG
 

Nếu tình trạng trượt trở nên tồi tệ hơn hoặc bệnh nhân có các triệu chứng thần kinh tiến triển, chẳng hạn như yếu, tê hoặc ngã và / hoặc các triệu chứng của hội chứng chùm đuôi ngựa (Equina cauda), ​​phẫu thuật có thể giúp ích.

Quy trình phẫu thuật. Phẫu thuật cho cả Bệnh nhân trượt đốt sống do thoái hóa hay do khuyết eo bao gồm loại bỏ áp lực từ các dây thần kinh và hợp nhất cột sống.

Loại bỏ áp lực liên quan đến việc mở ống tủy sống. Thủ tục này được gọi là phẫu thuật mở ống sống (laminectomy).

Hợp nhất cột sống thực chất là một quá trình "hàn, nẹp" các đốt sống. Ý tưởng cơ bản là hợp nhất các đốt sống bị ảnh hưởng để chúng lành lại thành một khối xương duy nhất.

Sau phẫu thuật vẫn cần được tập luyện vật lý trị liệu, Bác sỹ Vật lý trị liệu sẽ hướng dẫn các tư thế tốt và những điều cần tránh để giúp các nẹp được an toàn.