VẬT LÝ TRỊ LIỆU TỔN THƯƠNG ĐÁM RỐI THẦN KINH CÁNH TAY (LIỆT ERB) Ở TRẺ EM

TỔN THƯƠNG ĐÁM RỐI THẦN KINH CÁNH TAY (LIỆT ERB).

Các bài tập Vật lý trị liệu các cơ ở  vai, khuỷu tay, cổ tay, và ngón tay liên quan đến các bài tập cụ thể để ngăn ngừa độ cứng, co rút cơ, hoặc teo cơ, duy trì độ linh hoạt và điều hợp cho toàn bộ chi trên. Một nhà vật lý trị liệu cũng có thể đề nghị các thiết bị trợ giúp, chẳng hạn như thanh nẹp hoặc hỗ trợ để giúp nâng đỡ cánh tay và khớp nhằm tránh cứng khớp và co rút cơ. Đau có thể được điều trị bằng thuốc men, liệu pháp và các thiết bị hỗ trợ.

Ảnh: Giải phẫu đám rối thần kinh cánh tay

Đám rối thần kinh cánh tay là một nhóm các dây thần kinh xuất phát từ các khoanh tủy sống  cổ, khoanh tuỷ ngực đầu tiên đi xuống chi phối vận động và cảm giác một phần xương bả vai, cánh tay, bàn tay và các ngón tay.  Một số thương tổn ở mức độ nhẹ từ đám rối cánh tay và sẽ hồi phục hoàn toàn sau vài tuần. Nhưng các thương tổn với nhiều dây từ nhiều khoanh tuỷ khác nhau có thể gây nên những triệu chứng nghiêm trọng và có thể gây ra một số khuyết tật vĩnh viễn ở cánh tay và bàn tay.

 Có khoảng 1 đến 2 trong số 1.000 trẻ sơ sinh khi sinh ra có tình trạng này. Thường được gây ra khi vùng cổ của trẻ sơ sinh bị kéo căng ra bên cạnh trong những ca sinh khó.

Ảnh: Tư thế "bồi bàn" điển hình trong tổn thương đám rối thần kinh cánh tay.

Hầu hết trẻ sơ sinh có tổn thương đám rối cánh tay (hay liệt Erb – là tên của người phát hiện ra hội chứng này) sẽ hồi phục cả vận động và cảm giác ở cánh tay bị ảnh hưởng, thường là các bài tập tạo thuận hàng ngày từ các nhà Vật Lý Trị Liệu. Cha mẹ cũng đóng một vai trò tích cực trong việc giúp con của họ phục hồi chức năng tối đa trong cánh tay bị ảnh hưởng từ các bài tập được hướng dẫn bởi các nhà Vật Lý Trị Liệu.

NGUYÊN NHÂN

Những dây thần kinh này có thể bị tổn thương do bị kéo căng quá mức, bị đè ép hoặc bị đứt. Lực kéo căng có thể xảy ra khi đầu và cổ bị tác động một lực kéo căng so với vai, thường gặp trong sinh thường khó với bé nặng cân hay sinh ngôi ngược; tai nạn xe máy hoặc tai nạn xe hơi hoặc nhưng tai nạn té ngã trong sinh hoạt…. Nếu đủ nghiêm trọng, dây thần kinh có thể rách ra khỏi khoanh tủy sống ở cổ. Sự đè ép dây thân kinh có thể xảy ra từ sự va chạm mạnh, gây thương tổn tại phần giữa xương đòn và xương sườn đầu tiên, có thể xảy ra cùng lúc với gãy xương đòn, xương sườn hoặc trật khớp. Tình trạng sưng viêm tại vùng này do các mô mềm hoặc mô bị tổn thương hoặc chảy máu quá nhiều cũng có thể gây đè ép và làm tổn thương thêm ở đám rối cánh tay.

TRIỆU CHỨNG

Các triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào loại và vị trí của thương tích đối với các dây thần kinh xuất phát từ khoanh tuỷ cũng như liệu bệnh nhân có bị thương tích khác hay không. Các triệu chứng phổ biến nhất của tổn thương đám rối cánh tay bao gồm:

• Yếu hoặc tê bì dọc theo vai, cánh tay, cẳng tay, bàn tay và các ngón tay.
• Mất cảm giác dọc theo vai, cánh tay, cẳng tay, bàn tay và các ngón tay.
• Mất vận động hoàn toàn (liệt) nếu mức độ tổn thương nghiêm trọng.
• Đau nhiều tại vùng ảnh hưởng.

• 
  Ảnh: Tư thế chi trên điển hình của tổn thương đám rối thần kinh cánh tay

Sự đau đớn do chấn thương đám rối cánh tay là hậu quả của chấn thương tủy sống nơi mà các dây thần kinh bị cắt khỏi dây thần kinh. Đau có thể kéo dài trong một thời gian rất dài.

ĐIỀU TRỊ

Bởi vì hầu hết trẻ sơ sinh bị tổn thương đám rối cánh tay sẽ tự hồi phục, bác sĩ Vật Lý Trị Liệu sẽ thường xuyên kiểm tra con của bạn thường xuyên để xem tiến trình các dây thần kinh hồi phục. Sự hồi phục có thể rất chậm vì cần thời gian để tạo mới các liên kết thần kinh mới; Có thể mất đến 2 năm để phục hồi hoàn toàn.

Điều trị không phẫu thuật

Vật Lý Trị Liệu hàng ngày là phương pháp điều trị chính cho tình trạng liệt Erb.

Bởi vì bé không thể tự mình di chuyển, hoạt động ở cánh tay bị ảnh hưởng, cha mẹ sau khi được các bác sỹ Vật Lý Trị Liệu Phục Hồi Chức Năng hướng dẫn sẽ phải đóng vai trò tích cực trong việc duy trì cho các khớp xương được cửa động hết tầm độ và các chức năng của cơ phải được tạo thuận hoạt động. Bác sĩ hoặc nhà vật lý trị liệu sẽ dạy bạn cách tập luyện với em bé để giữ cho cánh tay của em bé ở trong tư thế tốt.

Liệu pháp vật lý hàng ngày và các bài tập đa dạng về cử động, được thực hiện càng nhiều càng tốt trong ngày, bắt đầu khi trẻ được 3 tuần tuổi. Các bài tập sẽ duy trì phạm vi chuyển động ở vai, khuỷu tay, cổ tay và bàn tay. Điều này sẽ ngăn không cho khớp trở nên bị giới hạn vĩnh viễn, hoặc ngăn tình trạng co rút cơ.

Điều trị phẫu thuật

Nếu không có sự thay đổi trong 3 đến 6 tháng đầu tiên, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật thần kinh để cải thiện tình hình.

Trong phẫu thuật vi phẫu, các bác sĩ phẫu thuật thường sử dụng kính hiển vi công suất cao và các dụng cụ nhỏ, chuyên dụng. Phẫu thuật thần kinh thường không phục hồi đầy đủ, chức năng bình thường, và thường không hữu ích cho trẻ lớn

Vì các dây thần kinh phục hồi rất chậm, có thể mất vài tháng, hoặc thậm chí hàng năm, cho dây thần kinh được ghép nối ở cổ để tiếp cận các cơ của cánh tay và cánh tay thấp hơn. Sau khi phẫu thuật, bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu sẽ cung cấp các bài tập phục hồi chức năng để thực hiện tại nhà để cải thiện sức mạnh cơ và tầm hoạt động của bé.

Nhiều trẻ bị tổn thương đám rối cánh tay sẽ tiếp tục có một số cơ bị yếu ở vai, tay, hoặc tay. Có thể có các thủ tục phẫu thuật khác có thể được thực hiện vào một ngày sau đó có thể cải thiện chức năng.Khi con bạn lớn lên, bác sĩ sẽ thảo luận các lựa chọn điều trị khác nhau và đưa ra một khuyến cáo cụ thể dựa trên tình hình cá nhân của con bạn.

SỐNG VỚI LIỆT ERB

Ở một số trẻ em, cánh tay bị ảnh hưởng sẽ nhỏ hơn đáng kể so với cánh tay không bị tổn thương. Điều này xảy ra vì các dây thần kinh chi phối cử động cơ sẽ tạo thuận gia tăng chiều dài xương. Mặc dù cánh tay bị ảnh hưởng sẽ tiếp tục phát triển khi đứa trẻ lớn lên,  nhưng nó phát triển với tốc độ chậm hơn, và sự khác biệt kích thước sẽ trở nên dễ nhận thấy hơn khi trẻ lớn lên.

Trẻ em rất dễ thích nghi. Hãy ủng hộ, khuyến khích và tập trung vào tất cả những hoạt động bé có thể làm.Điều này sẽ giúp con của bạn phát triển một ý thức lành mạnh về lòng tự trọng và khả năng bù đắp cho bất kỳ hạn chế về chức năng của chính bản thân mình.

VAI TRÒ CỦA VẬT LÝ TRỊ LIỆU TRONG ĐIỀU TRỊ  TỔN THƯƠNG ĐÁM RỐI CÁNH TAY.

Bởi vì sự hồi phục thần kinh xảy ra chậm ở tốc độ xấp xỉ 1 mm / ngày (nếu có tập luyện), hồi phục sau chấn thương đám rối cánh tay cần thời gian và bệnh nhân không thể thấy kết quả ngay mà phải tập luyện trong nhiều tháng. Một suy nghĩ tích cực và sự hỗ trợ của gia đình, bạn bè, và các chuyên gia vật lý trị liệu quan trọng để tái tạo và phục hồi chức năng cánh tay, bàn tay..

Trong quá trình phục hồi, chuyên gia vật lý trị liệu sẽ dạy cho bệnh nhân cách sử dụng cánh tay không bị ảnh hưởng để thực hiện các hoạt động hàng ngày như ăn uống và vệ sinh cá nhân, nhưng vẫn chú trọng tạo thuận cho bàn tay bị ảnh hưởng hoạt động tối đa.

Mặc dù tổn thương đám rối cánh tay có thể hồi phục tuỳ mức độ tổn thương, nhưng cách tiếp cận điều trị của vật lý trị liệu đã có những cải thiện đáng kể về chức năng vận động của bệnh nhân.

Sự phát triển trong tương lai trong điều trị những thương tích này bao gồm các kỹ thuật mới hơn để sửa chữa hoặc phẫu thuật dây thần kinh, cũng như các loại thuốc hoặc nguyên liệu mới để thúc đẩy và kích thích hồi phục thần kinh phát triển khỏe mạnh kết hợp với vật lý trị liệu phục hồi chức năng sẽ đem lại kết quả tốt nhất.

Nếu bé có các dấu hiệu kể trên, ba mẹ có thể liên hệ với Best Care để có thể được tư vấn điều trị kịp thời, nhằm phòng tránh những biến chứng thứ phát do giảm vận động gây nên.

Hoặc Hotline 0937782677 để cùng đồng hành mang đến những điều tốt đẹp nhất cho  bé yêu của gia đình mình.